مدیریت استراتژیک منابع انسانی

مدیریت استراتژیک منابع انسانی فرآیندی است که جذب، نگهداری و توسعه منابع انسانی را با اهداف استراتژیک سازمان هماهنگ می‌کند. این شامل برنامه‌ریزی نیروی کار، توسعه مهارت‌ها، ارزیابی عملکرد، و ایجاد فرهنگ سازمانی است که به دستیابی به اهداف موثر و پایدار کمک می‌کند.

فهرست محتوا:
•    منابع انسانی
•    مدیریت استراتژیک منابع انسانی
•    3 پیش‌فرض اصلی که درباره مدیریت استراتژیک منابع انسانی وجود دارد
•    اهمیت مدیریت استراتژیک منابع انسانی
•    مزایای مدیریت استراتژیک منابع انسانی
•    یک مدیر استراتژیک منابع انسانی چه ویژگی‌‌ هایی دارد؟
•    مدیریت استراتژیک منابع انسانی شامل چه مواردی می‌شود؟
•    گام‌ های اجرای مدیریت استراتژیک منابع انسانی

 

پیش از خواندن این مقاله تصور کنید که مالک کسب‌وکاری هستید و می‌خواهید نیروی انسانی استخدام کنید. حالا وقت آن است به این سوال، پاسخ دهید که می‌خواهید این فرد چه کاری برای شما انجام دهد و چه انتظاراتی از او دارید؟
ممکن است پاسخ شما این باشد که می‌خواهم دانش و تخصص لازم را برای انجام کاری که از او می‌خواهیم داشته باشد و به ما در دستیابی به اهداف سازمانی‌مان کمک کند. اینجاست که مدیریت منابع انسانی به کمک شما می‌آید تا روند جذب و استخدام فرد با شایستگی‌های مورد انتظار شما را تسهیل کند. اما فراتر از آن، شما نیاز دارید استراتژی‌هایی در نظر گرفته شود تا با افزایش ایجاد انگیزه در این فرد و برطرف کردن نیازهایش، مطمئن شوید عملکردش روز‌به‌روز بهبود یافته است و بهره‌وری او و سازمان افزایش یافته است و اینجاست که نقش مدیریت استراتژیک منابع انسانی آشکار می‌شود. 
مدیریت استراتژیک منابع انسانی، فرآیندی را در برمی‌‌گیرد که عملکرد منابع انسانی به اهداف استراتژیک سازمان گره می‌خورد تا بهبود عملکرد اتفاق بیافتد. در تعریف مدیریت استراتژیک منابع انسانی مانند بسیاری از مفاهیم، تعاریف مختلفی وجود دارد اما به طور کلی زمانی‌که استراتژی‌هایی تدوین و اجرا می‌شود تا موجب شود شایستگی‌ها و رفتارهایی در کارکنان ایجاد شود که سازمان را در دستیابی به اهداف استراتژیک، یاری رساند، می‌توان گفت مدیریت منابع انسانی به صورت استراتژیک پیاده‌سازی شده است.

منابع انسانی 

وقتی قرار است حرف از مدیریت استراتژیک منابع انسانی بزنیم بایستی ابتدا مشخص کنیم منابع انسانی به چه معناست. مجموعه‌ای از افراد را در نظر بگیرید که یک کسب‌وکار برای پیشبرد فعالیت‌های خود به آن‌ها نیاز دارد و فعالیت و عملکرد آن‌ها، در موفقیت کسب‌وکار نقش مستقیم دارد؛ به این مجموعه، منابع انسانی گفته می‌شود.
منابع انسانی، یکی از منابع بسیار مهمی است که محدود است و محدود بودن این منبع، مدیران کسب‌وکارها را به این فکر واداشته است که این منبع نباید به راحتی از دست برود و برای استفاده از آن باید استراتژی‌های به کار گرفته شود؛ استراتژی‌هایی که در آن نیاز سرمایه انسانی در نظر گرفته شود و در سایه‌سار آن سازمان به اهدافش دست یابد. اینجا بود که سروکله مدیریت استراتژیک منابع انسانی پیدا شد.

 

مدیریت استراتژیک منابع انسانی 

قرار نیست در تعریف مدیریت استراتژیک منابع انسانی به تخصصی‌ترین واژه‌ها و تعاریفی که از این مفهوم وجود دارد بپردازیم. فقط کافی است بدانیم در این نوع مدیریت، تلاش می‌شود نیازهای فعلی و آتی نیروی انسانی سازمان به خوبی شناخته شود تا با کمک گرفتن از نیروی انسانی، کسب‌وکار به اهدافش دست یابد.

 

3 پیش‌فرض اصلی که درباره مدیریت استراتژیک منابع انسانی وجود دارد

3 پیش‌فرض اصلی که درباره مدیریت استراتژیک منابع انسانی وجود دارد، عبارت است از:
•    مهم‌ترین منبعی که می‌تواند برای سازمان ایجاد مزیت رقابتی کند، سرمایه انسانی است؛
•    نیروی انسانی موظف است طرح‌های استراتژیک را اجرا کند؛
•    برای مشخص شدن اهداف سازمانی و برنامه‌ریزی برای تحقق اهداف بایستی رویکرد نظام‌مند را پیش گرفت.
از وقتی مدیریت استراتژیک منابع انسانی پا به میدان گذاشته است، وظایف مدیران منابع انسانی هم با تغییراتی مواجه شده است که در اینجا به برخی از آن‌ها اشاره شده است:
•    مدیریت منابع انسانی باید به دنبال آن باشد که واکنش‌های هوشمندانه‌ای را در برابر چالش‌های محیطی داشته باشد تا علاوه بر اینکه فشارها را کاهش می‌دهد به سازمان کمک کند در مقابل سایر رقبا، پیروز شود.
•    مدیران منابع انسانی که در گذشته خودشان را از مشتری دور می‌دیدند، اکنون متوجه شده‌اند بایستی به اصول مشتری‌مداری توجه کنند و نیازهای ذینفعان را در نظر بگیرند.
•    مدیران منابع انسانی، بایستی به دنبال آن باشند که هزینه‌های نیروی کار را کاهش دهند و به دنبال افزایش بهره‌وری باشند.

 

اهمیت مدیریت استراتژیک منابع انسانی

شرکت‌ها و سازمان‌ها زمانی می‌توانند موفقیت را پیش‌بینی کنند و به آن دست یابند که همه تیم‌های سازمان برای تحقق اهداف سازمانی تلاش کنند. اینجاست که اهمیت مدیریت استراتژیک منابع انسانی آشکار می‌شود زیرا با تجزیه‌وتحلیلی که بر روی کارکنان و نیروی انسانی انجام می‌دهد و تمهیدات و اقداماتی که پیش می‌گیرد تا ارزش آن‌ها را برای سازمان تعیین کند، از نتایج تحلیل‌ها استفاده می‌کند تا نقاط ضعف نیروی انسانی را به نقطه قوت تبدیل کند و آن‌ها را توسعه دهد.

 

مزایای مدیریت استراتژیک منابع انسانی

اگر مدیریت استراتژیک منابع انسانی به خوبی کار خود را انجام دهد می‌تواند شرکت یا سازمان را به این منافع برساند:
•    رضایت شغلی نیروی انسانی افزایش می‌یابد؛
•    فرهنگ سازمانی خوب در سازمان جریان دارد؛
•    رضایت مشتریان سازمان افزایش می‌یابد؛
•    منابع به شکل کارآمدی مدیریت می‌شود؛
•    رویکردی فعالانه برای مدیریت کارکنان شکل می‌گیرد؛
•    و مهم‌تر از همه بهره‌وری افزایش می‌یابد.

 
یک مدیر استراتژیک منابع انسانی چه ویژگی‌‌ هایی دارد؟

مدیر استراتژیک منابع انسانی بایستی دارای ویژگی‌هایی باشد که عبارت‌اند از:
•    مسلط بودن بر عملکرد افراد
مدیر منابع انسانی بایستی به موقع تشخیص دهد که چگونه و با چه عواملی، در نیروی انسانی ایجاد انگیزه کند و توانایی آن را داشته باشد که عملکرد کارکنان و مدیران را بهبود بخشد.

•    خبره بودن در حوزه منابع انسانی
یک مدیر منابع انسانی بایستی دانش و مهارت لازم را برای رهبری نیروی انسانی و ایجاد انگیزه در او داشته باشد تا بتواند در این عرصه موفق عمل کند.

•    داشتن قدرت تشخیص ابهام
مسائل پیچیده‌ای که مدیر منابع انسانی تقریبا هر روز با آن‌ها سروکار دارد، او را وادار می‌کند که بهترین واکنش را در برابر ابهامات داشته باشد و رفتاری حساب‌شده در برابر ابهامات داشته باشد. 

•    توانایی برقراری ارتباط موثر
قدرت تعامل بسیار بالا یکی از مهم‌ترین ویژگی‌های مدیر منابع انسانی است. او باید بتواند به عنوانی شخصی محبوب در سازمان شناخته شود که کارکنان دیدگاه مثبتی به او دارند و به کارکنان این احساس را القا کند که تصمیمات مهم به کمک شما گرفته می‌شود و همه با هم در موفقیت سازمان و دستیابی به اهداف سازمانی نقش داریم و به خوبی از پس آن برمی‌آییم.

•    پایبندی به اصول اخلاق حرفه‌ای
مدیر منابع انسانی نه تنها بایستی به اصول اخلاق حرفه‌ای پایبند باشد بلکه باید الگوی مناسبی برای دیگران باشد. اگر مدیر منابع انسانی به اصول و بایدها و نبایدهای سازمانی بی‌تفاوت باشد، نیروی انسانی را نسبت به خودش بدبین می‌کند.
 
•    داشتن مهارت مذاکره
با توجه به اینکه تعارض بین افراد و بین واحدهای کاری همیشه وجود دارد، مدیر منابع انسانی باید بتواند راه‌حل‌های مناسب را برای حل اختلاف پیدا کند و به عنوان مذاکره‌کننده قوی با تمامی افراد وارد صحبت شود و مشکلات و تعارضات را حل‌وفصل کند.

 

مدیریت استراتژیک منابع انسانی شامل چه مواردی می‌شود؟

مدیریت استراتژیک منابع انسانی می‌تواند شامل استراتژی‌هایی برای خود مدیران، برنامه‌ریزی استراتژیک و استراتژی‌ هایی برای توسعه کارکنان باشد که در ادامه هر کدام از آن‌ها توضیح داده شده است.
•    استراتژی‌هایی برای مدیران
بخش عمده‌ای از موفقیت‌های یک سازمان، در گرو تلاش‌های مدیران آن سازمان است و یک مدیر منابع انسانی بایستی بتواند به صورت استراتژیک، سایر مدیران را مدیریت کند. زمانی مدیر منابع انسانی می‌تواند به بهترین شکل این کار را انجام دهد که معتمد مدیرعامل سازمان یا شرکت باشد.
•    برنامه‌ریزی استراتژیک
مدیر منابع انسانی بایستی عملکردی مناسب برای برطرف کردن موانع و مشکلاتی که در مسیر دستیابی به اهداف سازمانی وجود دارد، داشته باشد. اگر واحدی تحت عنوان برنامه ریزی استراتژیک وجود داشته باشد، افرادی که در این واحد مسئولیتی را می‌پذیرند می‌توانند با برنامه‌ریزی استراتژیک، مشکلات را پیش‌بینی کنند و برای حل آن، راه‌حل ارائه دهند. 
•    استراتژی‌ هایی برای پیشرفت کارکنان
یکی از مهم‌ترین کارهایی که مدیر منابع انسانی بایستی انجام دهد این است که نیازهای آینده نیروی انسانی را شناسایی کند و تلاش کند مستعدترین افراد را در سازمان نگه دارد. همچنین بایستی پیوسته، نیروی انسانی را ارزیابی کند تا بداند کی و کجا برای رفع نیاز، وارد میدان شود.
تشویق کردن و انگیزه دادن برای انجام مسئولیت‌ها از دیگر موضوعات مهمی است که مدیر منابع انسانی باید برای آن استراتژی تعریف کند. اگر مدیر منابع انسانی با این استراتژی پیش رود که افراد دارای انگیزه و با عملکرد خوب مورد توجه قرار می‌گیرند، الگویی برای کل افراد سازمان است که در مسیر پیشرفت، تلاش کنند.

 
گام‌ های اجرای مدیریت استراتژیک منابع انسانی

کلید حفظ و توسعه نیروی انسانی مستعد، مدیریت استراتژیک منابع انسانی است. اجرای استراتژی پیشرفت نیروی انسانی، این پیام را به نیروی انسانی می‌دهد که من، ارزشمند هستم و می‌خواهم در این شرکت بمانم و به تحقق اهداف، کمک کنم. 
در ادامه، گام‌های اجرای مدیریت استراتژیک منابع انسانی مطرح شده است.
•    گام اول: شناخت اهداف سازمانی
زمانی می‌توان مدیریت استراتژیک منابع انسانی را موفق دانست که این اطمینان حاصل شود مدیر منابع انسانی به خوبی از اهداف سازمانی مطلع است و به درستی توانسته است اهداف را برای نیروی انسانی تشریح کند و نقش نیروی انسانی را در تحقق اهداف مشخص کرده است. اگر نیروی انسانی درک درستی از اهداف سازمانی داشته باشد، عملکرد بهتری خواهد داشت و دستیابی به اهداف، انجام‌شدنی‎تر است.
•    گام دوم: ارزیابی مهارت و توانایی نیروی انسانی
چنانچه ارزیابی قوی و مستمری بر روی توانایی‌های نیروی انسانی انجام شود می‌توان یک استراتژی موثر تدوین کرد. مدیر استراتژیک منابع انسانی باید بداند انجام هر وظیفه‌ای نیاز به چه مهارتی دارد و بستر لازم را فراهم کند تا هر نیرو آموزش لازم مربوط به انجام بهینه فعالیت‌های کاری‌اش را دریافت کند.
•    گام سوم: شناسایی و تحلیل ظرفیت منابع انسانی بر اساس اهداف سازمان
مدیر استراتژیک منابع انسانی بایستی به صورت مداوم در حالت تحلیل و کشف توانمندی های نیروی انسانی باشد تا بتواند نیروی انسانی را به دانش و مهارت برای برآورده کردن نیازهای آتی سازمان مجهز کند.
•    گام چهارم: پیش‌بینی نیازهای آینده منابع انسانی سازمان
مدیر استراتژیک منابع انسانی بایستی پاسخی مناسب برای این سوالات داشته باشد:
1.    آیا نیروی انسانی فعلی می‌توانند به رشد سازمان کمک کنند؟
2.    آیا تمامی پتانسیل‌های نیروی انسانی دیده شده است؟
3.    سازمان در آینده به چه تخصص‌هایی نیاز دارد؟
4.    نیروی انسانی که جدیدا به سازمان پیوسته است، چه مهارتی نیاز دارد؟ 
•    گام پنجم: فراهم‌سازی ابزارهای لازم
هر مدیر استراتژیک منابع انسانی نیاز به ابزارهایی دارد که بتواند کار خود را به نحو بهینه انجام دهد. هر چقدر ابزارها و دستورالعمل‌هایی که در اختیار یک مدیر منابع انسانی قرار می‌گیرد، کاربردی‌ و مفید باشد، او را یک قدم به موفقیت نزدیک کرده است.

 

نتیجه‌گیری

در این مقاله سعی کردیم درباره مدیریت استراتژیک منابع انسانی، اهداف و اهمیت آن با شما سخن بگوییم. همچنین در این باره صحبت کردیم که مدیریت استراتژیک منابع انسانی دربردارنده چیست و چه مراحلی دارد. برنامه ریزی و مدیریت استراتژیک منابع انسانی با توجه به تحلیل‌های دقیقی که ارائه می‌دهد، شما را برای مواجهه با شرایط بیرونی آماده خواهد کرد و سازمان و شرکت شما را در دستیابی به اهدافش یاری می‌رساند.