مدیریت شبکه و مدیریت فناوری اطلاعات

مدیریت شبکه نوشتن، تنظیم و نظارت بر زیرساخت‌های فناوری اطلاعات سازمان را بر عهده دارد و شامل برنامه‌ریزی، نصب، پیکربندی و پشتیبانی از تجهیزات شبکه می‌شود. با بهره‌گیری از استانداردهای امنیتی و بهره‌گیری از فناوری‌های نوین این حرفه اطمینان از پایداری و کارایی شبکه‌ها را فراهم می‌آورد.

فهرست محتوا:

مدیریت شبکه

اهداف مهم مدیریت شبکه

اصلی‌ترین بخش‌ها و وظایف مدیریت شبکه

نقش‌های اصلی مدیریت شبکه در مدیریت فناوری اطلاعات

 

مدیریت شبکه

 

مدیریت شبکه به فرآیند مدیریت و نظارت بر شبکه‌های کامپیوتری در یک سازمان یا سیستم اشاره دارد. شبکه‌های کامپیوتری مجموعه‌ای از دستگاه‌ها، سرویس‌ها و منابع است که با هم ارتباط برقرار کرده و امکان انتقال اطلاعات و اشتراک منابع را فراهم می‌کنند. مدیریت شبکه به وظایف متعددی از جمله برنامه‌ریزی، نصب و پیکربندی، نظارت، امنیت و ارتقاء پایداری شبکه می‌پردازد.

 

اهداف مهم مدیریت شبکه: 

یکی از اهداف اصلی مدیریت شبکه، اطمینان حاصل کردن از عملکرد صحیح شبکه است. این شامل نظارت و پایش مداوم بر عملکرد شبکه، تشخیص و رفع خطاها و مشکلات فنی، مدیریت ترافیک و بهینه‌سازی استفاده از پهنای باند و منابع است. همچنین، مدیریت امنیت شبکه نیز بخش مهمی از مدیریت شبکه می باشد که خود شامل اعمال سیاست‌ها و راهکارهای امنیتی، شناسایی و پیشگیری از تهدیدات امنیتی و مدیریت دسترسی و حفاظت از منابع شبکه است.
برنامه‌ریزی و پیکربندی نیز جزئی اساسی از مدیریت شبکه است. برنامه ریزی ها شامل طراحی شبکه، تعیین نیازمندی‌ها، تنظیمات شبکه، مدیریت تجهیزات و نصب و راه‌اندازی سرویس‌ها می شوند. همچنین، مدیریت تغییرات و به‌روزرسانی‌ها نیز بخشی از برنامه‌ریزی و پیکربندی است که به منظور حفظ عملکرد و سازگاری شبکه با نیازهای جدید انجام می‌شود.
با توجه به رشد روزافزون فناوری‌ها و افزایش پیچیدگی شبکه‌ها، مدیریت شبکه اهمیت بیشتری پیدا کرده است. از اهداف مدیریت شبکه می‌توان به بهبود عملکرد و کارایی شبکه، کاهش هزینه‌ها، افزایش امنیت، ارتقاء سرویس‌دهی و پشتیبانی اشاره کرد.
برای شروع برنامه‌ریزی شبکه تعیین نیاز‌ها و طراحی شبکه اصولی ضروری است. در این مرحله، نیازهای سازمان برای پهنای باند، توپولوژی شبکه، تجهیزات و سرویس‌های مورد نیاز بررسی می‌شوند. سپس، شبکه با استفاده از تجهیزات شبکه مناسب نصب و پیکربندی می‌شود.
پس از نصب و پیکربندی، نظارت بر شبکه جهت اطمینان حاصل کردن از عملکرد صحیح و بهبود آن ضروری است. این فرآیند شامل نظارت بر ترافیک شبکه، عیب‌یابی و رفع مشکلات فنی، پایش عملکرد، مدیریت توانایی شبکه و تشخیص تهدیدات امنیتی است. همچنین، مدیریت امنیت شبکه برای حفاظت از شبکه در برابر حملات و نفوذها از اهمیت بالایی برخوردار است.
بهبود پایداری شبکه نیز بخشی مهم از مدیریت شبکه است که شامل به‌روزرسانی و ارتقاء تجهیزات و نرم‌افزارها، بهینه‌سازی پهنای باند و تنظیمات شبکه، مدیریت تغییرات و مدیریت ظرفیت شبکه است. هدف از این فعالیت‌ها، بهبود عملکرد، افزایش کارایی و اطمینان بیشتر از شبکه است
مدیریت شبکه شامل بخش‌ها و وظایف متنوعی است که همه با هدف مدیریت، نظارت و بهبود عملکرد شبکه‌های کامپیوتری انجام می‌شوند.

 

اصلی‌ترین بخش‌ها و وظایف مدیریت شبکه:

1.    برنامه‌ریزی و طراحی شبکه: در این بخش، نیازمندی‌ها و اهداف سازمان برای شبکه تعیین می‌شوند و طراحی شبکه مناسب با توجه به نیازها صورت می‌گیرد. این شامل تعیین توپولوژی، انتخاب تجهیزات، تخصیص منابع و طراحی امنیت شبکه است.
2.    نصب و راه‌اندازی شبکه: در این مرحله، تجهیزات شبکه مورد نیاز تهیه، نصب و پیکربندی می‌شوند. این شامل تنظیم روترها، سوئیچ‌ها، فایروال‌ها و سایر تجهیزات شبکه است. همچنین، نصب و پیکربندی سرویس‌های شبکه نیز انجام می‌شود.
3.    نظارت و پایش شبکه: این بخش شامل نظارت و پایش مداوم بر عملکرد شبکه است. با استفاده از ابزارهای نظارت شبکه، عملکرد تجهیزات، ترافیک شبکه، پهنای باند، اشتباهات و خطاها رصد می‌شوند. در صورت شناسایی خطاها و مشکلات، اقدامات لازم برای رفع آن‌ها انجام می‌شود.
4.    مدیریت امنیت شبکه: امنیت شبکه یکی از اولویت‌های اصلی مدیران شبکه است. در این بخش، سیاست‌ها و راهکارهای امنیتی تعیین و اعمال می‌شوند. این شامل مدیریت دسترسی، شناسایی و جلوگیری از تهدیدات امنیتی، رمزنگاری ارتباطات و مانیتورینگ امنیت شبکه است.
5.    مدیریت تغییرات و به‌روزرسانی‌ها: در طول عمر شبکه، تغییرات و به‌روزرسانی‌های لازم اعمال می‌شوند. این شامل اضافه کردن و حذف تجهیزات، به‌روزرسانی نرم‌افزارها و تغییرات در تنظیمات شبکه است. مدیران شبکه باید این تغییرات را به‌طور مداوم پیگیری کنند و از تاثیر آن‌ها بر عملکرد شبکه آگاه باشند.
6.    مدیریت ترافیک: مدیریت ترافیک شامل کنترل و بهینه‌سازی جریان داده‌ها در شبکه است. با مدیریت ترافیک، میزان بار و استفاده از پهنای باند شبکه کنترل می‌شود تا عملکرد شبکه بهینه باقی بماند و از افت کیفیت خدمات جلوگیری شود.
7.    مدیریت اطلاعات و پشتیبانی: در این بخش، مدیران شبکه مسئول مدیریت و نگهداری اطلاعات مربوط به شبکه هستند. این شامل مدیریت نام و آدرس IP، مدیریت مراکز داده، پشتیبان‌گیری و بازیابی اطلاعات و مدیریت سیستم‌های مانیتورینگ و ثبت رویدادهای شبکه است.
8.    مدیریت خطا و عیب‌یابی: در مواقع بروز خطاها و اشکالات در شبکه، مدیران شبکه مسئول تشخیص و عیب‌یابی آن‌ها هستند. آن‌ها باید با استفاده از ابزارها و روش‌های مناسب، خطاها را تشخیص داده و رفع آن‌ها را انجام دهند تا عملکرد شبکه به حالت عادی بازگردد.
9.    مدیریت پهنای باند: مدیریت پهنای باند شامل مانیتورینگ و تخصیص منابع پهنای باند است. با مدیریت پهنای باند، ترافیک شبکه و استفاده از پهنای باند بهینه شده و تضمین می‌شود که هر کاربر یا سرویس به مقدار مناسبی از پهنای باند دسترسی داشته باشد.
10.    مدیریت ارتباطات و ارتباط با سایر تیم‌ها: مدیران شبکه نقش مهمی در ارتباط با سایر تیم‌ها و واحدهای سازمانی دارند. آن‌ها باید با تیم‌های دیگر مانند تیم‌های امنیت، تیم‌های توسعه نرم‌افزار و تیم‌های پشتیبانی همکاری کنند و در صورت لزوم با آن‌ها هماهنگی داشته باشند.

 

نقش‌های اصلی مدیریت شبکه در مدیریت فناوری اطلاعات:

1.    ارتباطات و ارتباط با سایر سیستم‌ها: شبکه‌های کامپیوتری نقش اصلی در ارتباط بین سیستم‌ها، سرویس‌ها و کاربران دارند. مدیریت شبکه مسئول برنامه‌ریزی، طراحی و پیکربندی شبکه برای ارتباط با سایر سیستم‌ها و ارائه خدمات به کاربران است.
2.    امنیت شبکه: امنیت شبکه یکی از چالش‌های اساسی در مدیریت فناوری اطلاعات است. مدیریت شبکه مسئول تعیین و اعمال سیاست‌های امنیتی شبکه، پیکربندی و مدیریت فایروال‌ها، تشخیص و جلوگیری از تهدیدات امنیتی و مانیتورینگ رویدادهای امنیتی است.
3.    نظارت و پایش شبکه: مدیریت شبکه باید به‌طور مداوم عملکرد شبکه را رصد کند و مشکلات را تشخیص داده و رفع کند. این شامل نظارت بر ترافیک شبکه، مانیتورینگ سرویس‌ها و تجهیزات شبکه، تشخیص خطاها و رفع مشکلات است.
4.    مدیریت تغییرات و به‌روزرسانی‌ها: در طول عمر شبکه، تغییرات و به‌روزرسانی‌های مختلف لازم است. مدیریت شبکه مسئول مدیریت تغییرات در شبکه، اعمال به‌روزرسانی‌های نرم‌افزاری و سخت‌افزاری، تغییرات در تنظیمات شبکه و هماهنگی با سایر تیم‌ها است.
5.    مدیریت بار و بهینه‌سازی: شبکه‌های کامپیوتری باید بار کاری را به طور موثر مدیریت کنند و منابع را بهینه استفاده کنند. مدیریت شبکه مسئول مدیریت ترافیک شبکه، بهینه‌سازی پهنای باند، توزیع بار و مدیریت قابلیت اطمینان است.
6.    پشتیبانی و بازیابی: در صورت بروز خطاها و مشکلات در شبکه، مدیریت شبکه مسئول عیب‌یابی و بازیابی سریع و موثر است. این شامل پشتیبانی فنی، رفع خطاها، بازیابی از طرح‌های پشتیبان و طراحی و پیاده‌سازی راهبردهای برای حفاظت از داده‌ها و اطلاعات است.

به طور کلی، مدیریت شبکه نقش حیاتی در مدیریت فناوری اطلاعات دارد، زیرا شبکه‌های کامپیوتری ارتباط و ارائه خدمات بین سیستم‌ها و کاربران را فراهم می‌کنند. مدیریت شبکه با توجه به نیازها و اهداف سازمان، برنامه‌ریزی، پیکربندی، نظارت، امنیت، بهینه‌سازی و پشتیبانی از شبکه را انجام می‌دهد.